Żeń-szeń na potencję i nie tylko – właściwości byliny z rodziny araliowatych

W tym miejscu przedstawimy rozmaite właściwości prozdrowotne tej cudownej rośliny i wykroczymy znacznie poza wpływ żeń-szenia na potencję. Co prawda jego koreańska (czerwona) odmiana jest często składnikiem wielu suplementów mających na celu podniesienie libido, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn, jednak spektrum dobroczynnego oddziaływania tej rośliny na organizm jest bardzo szerokie. Zajmujemy się ekologiczną uprawą tej byliny z rodziny araliowatych już od 2000 roku. 

Nasza oferta obejmuje m.in. herbatki z żeń-szenia, korzeń do żucia, napój energetyzująco-oczyszczający. W sprzedaży mamy też sadzonki żen-szenia, nadające się do upraw doniczkowych i ogrodowych. Warto pamiętać, że mimo wielu cennych właściwości nie jest on jednak zalecany m.in. osobom z hemofilią i innymi zaburzeniami krzepnięcia krwi oraz hipoglikemią. Kobiety w ciąży oraz osoby z chorobami serca powinny zaś skonsultować jego stosowanie z lekarzem.

Prewencja i walka z rakiem, nowotworami

Największe obserwacje w tej dziedzinie uczyniono jak dotąd w Korei Południowej w roku 1998. Przez blisko pięć lat obserwowano tam niezwykle liczną (4587 osób) grupę mężczyzn i kobiet, wszyscy powyżej 39 lat, którzy przez cały okres prowadzenia eksperymentu zobowiązani byli do zażywania żeń-szenia. Porównywano ich przy tym z inną grupą ludzi, podobnych do nich pod względem wieku, trybu życia, którzy deklarowali, że nigdy nie mieli do czynienia z tą rośliną. 

Rezultaty były tak niewiarygodne, że po ich opublikowaniu na całym świecie odezwały się głosy krytyczne. Podważano nie tylko statystyczną prawidłowość i standaryzację prowadzonych na tak szeroką skalę badań, ale również ich wiarygodność. Okazało się bowiem, że w grupie spożywającej żeń-szeń aż o 60% zmniejszyło się ryzyko zachorowania na raka, przy czym głównie dotyczyło to nowotworów płuc i przewodu pokarmowego.

Mimo że wiele ośrodków na świecie nie uznało tych wyników, sprawa warta jest niewątpliwie kontynuacji i dalszych badań. Zwłaszcza, że od czasu do czasu pojawiają się z poszczególnych ośrodków badawczych pewne sygnały, że ekstrakty z korzeni tej rośliny wykazują znaczące działanie inhibicyjne (hamujące) w stosunku do pewnych komórek nowotworowych. Propozycje jej użycia w onkologii dotyczą przede wszystkim prewencji.

Przeciwdziałanie cukrzycy

W wielu badaniach wykazano już, że żeń-szeń wykazuje działanie hipoglikemiczne (obniżające poziom cukru we krwi), stąd wiele prób stosowania go zarówno w zapobieganiu cukrzycy, jak i w trakcie leczenia jej czynnej postaci. Najlepsze rezultaty osiągnięto jak dotąd w tzw. cukrzycy wieku dojrzałego. Badania kliniczne (podwójna ślepa próba, placebo) przeprowadzono na 67 pacjentach, otrzymujących od 100 do 200 mg ekstraktu tej niezwykłej rośliny.

Surowcem leczniczym jest jej korzeń. Zawarte w nim unikalne, spotykane tylko u żeń-szenia substancje biologicznie czynne noszą nazwę ginsenozydów (panaxozydów). Pod względem chemicznym są to glikozydy o charakterze saponin triterpenowych. Dotychczas wyodrębniono około 16 ginsenozydów. To one odpowiedzialne są za tak szerokie spektrum działania i właściwości tej pochodzącej z Dalekiego Wschodu byliny. Ponadto zawiera ona mikro i makroelementy, pierwiastki śladowe i witaminy. Są nimi:

• witamina A,
• witaminy B1 i B2,
• witamina C,
• wapń,
• miedź,
• fosfor,
• cynk i witamina A,
• wapń,
• miedź,
• fosfor,
• cynk,
• potas,
• żelazo,
• magnez,
• sód,
• siarka,
• molibden,
• w sumie prawie 200 składników.

Zarówno tradycyjna medycyna chińska, jak również współczesne doświadczenia dowodzą, że korzeń żeń-szenia:

• przeciwdziała zmęczeniu, znużeniu, bez użycia kofeiny energizuje organizm,
• działa pobudzająco (zwiększając witalność u kobiet i mężczyzn),
• wzmacnia system nerwowy,
• przeciwdziała skutkom stresu fizycznego i emocjonalnego,
• stymuluje układ immunologiczny (odpornościowy) organizmu,
• wzmacnia pamięć, procesy myślenia i kojarzenia,
• wspomaga w leczeniu AIDS i gruźlicy,
• obniża poziom cholesterolu we krwi (sprawcy miażdżycy i nadciśnienia – podobne działanie wykazuje m.in. czosnek niedźwiedzi),
• przyspiesza gojenie ran (w postaci maści),
• pobudza produkcję przeciwciał przeciwwirusowych,
• obniża ryzyko wykrzepiania wewnątrznaczyniowego,
• pomaga w kontroli cukrzycy poprzez obniżanie poziomu cukru we krwi,
• zmniejsza uszkodzenie komórek wywołane szkodliwym promieniowaniem,
• chroni wątrobę przed ubocznymi skutkami działania leków, alkoholu i toksyn,
• działa jak antyoksydant, zapobiegając gromadzeniu się w organizmie uszkodzonych komórek,
• odgrywa znaczącą rolę w zwalczaniu raka,
• podwyższa jelitowe wchłanianie czynników odżywczych,
• zmniejsza zmęczenie, redukuje bóle mięśniowe, przyspiesza powrót do spoczynku po wysiłku fizycznym,
• dozwolony do stosowania przez sportowców (brak działania dopingującego).

Właściwości lecznicze

W wielu publikacjach oraz ustnych przekazach podkreśla się wielokierunkowe oddziaływanie preparatów żeńszeniowych na organizm ludzki, prowadzące do poprawy jego funkcjonowania.

Streszczając, można je uszeregować następująco:

• poprawiają ogólną przemianę materii (warto wspomnieć, że takie działanie mają także np. bulwy słonecznika bulwiastego),
• zwiększają wydolność umysłową i fizyczną,
• przeciwdziałają zmęczeniu,
• regulują ciśnienie tętnicze krwi,
• wzmagają działalność enzymów ustrojowych,
• działają uodparniająco na choroby (poprzez aktywację białych ciałek krwi),
• łagodzą uszkodzenie komórek powodowane przez promieniowanie,
• zmniejszają uszkodzenie wątroby przez związki toksyczne (m.in. alkohol i leki, toksyny),
• przeciwdziałają fizjologicznym zmianom powodowanym przez stresy, dzięki temu ułatwiają przystosowanie organizmu do zmieniających się warunków środowiska,
• poprawiają pamięć,
• wzmacniają system nerwowy,
• regulują zawartość cholesterolu we krwi,
• przedłużają życie.

Między innymi udowodniono, że roślina ta stymuluje:

• wydzielanie adrenaliny,
• działanie układu sercowonaczyniowego,
• działanie układu trawiennego,
• tlenowy i beztlenowy rozkład glukozy w wątrobie i nerkach,
• funkcję gruczołów dokrewnych (w tym gruczołów płciowych – stąd wpływ żen-szenia na potencję).

Taki szeroki zakres jej oddziaływania na organizm powoduje, że uważa się ją za uniwersalne lekarstwo polecane w wielu dolegliwościach, zwłaszcza wieku starczego, między innymi:

• ogólnym osłabieniu i rekonwalescencji,
• fizycznym i umysłowym przemęczeniu,
• chorobach sercowonaczyniowych,
• przewlekłych chorobach żołądka i jelit,
• chorobach wątroby i nerek,
• cukrzycy,
• gruźlicy,
• wzmożonej senności,
• niektórych formach impotencji,
• zaburzeniach nerwowych i psychicznych,
• braku apetytu,
• chorobach nowotworowych,
• niedokrwistości.

Opracowanie i konsultacje medyczne lek. med. Teresa Greczkowska-Chmiel